Nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng ngừa
Bệnh do virus Zika
Zika là một loại virus thuộc chi Flavivirus, nằm trong gia đình cùng với chủng gây ra bệnh sốt vàng da và sốt xuất huyết. Virus này lần đầu tiên được tìm thấy vào năm 1947 tại khu rừng Zika thuộc Uganda và được đặt theo tên đó.
Zika là một loại virus lây truyền qua muỗi có cùng họ với virus sốt vàng da, sốt xuất huyết. Zika khi lây nhiễm trên người gây các triệu chứng nhẹ như sốt, phát ban, đau khớp, đỏ mắt. Chỉ 1 trong 5 người nhiễm virus Zika phát triển thành bệnh. Nhưng nó ảnh hưởng đặc biệt nguy hiểm đối với bà bầu và thai nhi.
Nguyên nhân nhiễm virus Zika
Loại virus này được nhiễm vào người thông qua các vết cắn của muỗi bị nhiễm bệnh, chủ yếu là muỗi Aedes aegypti ở các vùng nhiệt đới. Đây cũng là loại muỗi gây nên các bệnh như sốt xuất huyết, sốt chikungunya hay sốt vàng da.
Dấu hiệu nhiễm Virus Zika
Theo bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, thời gian ủ bệnh Zika khoảng 2-12 ngày sau khi bị muỗi đốt. Khoảng 75-80% số bệnh nhân bị nhiễm virus Zika không có biểu hiện lâm sàng.
Bác sĩ Cấp cho biết, những người cần xét nghiệm để phát hiện virus Zika trước hết là người bệnh cư trú hoặc đi du lịch tới khu có lưu hành dịch Zika trong vòng hai tuần trước khi khởi phát bệnh và có ít nhất 2 trong số các triệu chứng lâm sàng.
Người nhiễm virus Zika có biểu hiện phát ban trên da, đau hốc mắt và xung huyết kết mạc
Một số biểu hiện ban đầu để nhận biết Zika:
- Sốt nhẹ 37,8-38,5 độ C, mệt mỏi, mọc ban rát sẩn trên da, đau các khớp nhỏ ở bàn tay và bàn chân.
- Viêm xung huyết kết mạc, đau cơ, nhức đầu, đau hố mắt, và suy nhược.
- Một số ít bệnh nhân có thể có đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy, loét niêm mạc hoặc ngứa.
Biến chứng nguy hiểm của virus Zika là gây teo não và rối loạn hệ thống miễn dịch tác động đến thần kinh
Cách phòng bệnh
Do chưa có vắc xin phòng bệnh nên cách duy nhất chủ yếu là hạn chế đi đến vùng lưu hành dịch Zika. Các cá nhân trong vùng dịch áp dụng các biện pháp hạn chế muỗi đốt như: Mặc quần áo kín, sáng màu, dùng các thuốc xua đuổi côn trùng, nằm màn.
Bộ Y tế khuyến cáo người dân thực hiện một số biện pháp như phòng chống muỗi đốt, chủ động diệt muỗi và bọ gậy (loăng quăng).
Bộ Y tế không hạn chế việc đi lại của người dân giữa các khu vực và địa phương. Tuy nhiên, người đi/đến/về từ vùng có dịch bệnh do virus Zika cần chủ động theo dõi sức khỏe trong vòng 12 ngày. Nếu có biểu hiện bệnh, cần đến cơ sở y tế để chủ động khai báo về tiền sử đi lại và được khám, tư vấn, điều trị.
Đặc biệt, Bộ Y tế khuyến cáo phụ nữ đang mang thai hoặc dự định có thai cần thực hiện một số biện pháp như: Phụ nữ có thai cần áp dụng các biện pháp phòng chống muỗi đốt để tránh lây truyền virus Zika và khám thai định kỳ.
Phụ nữ có thai hoặc dự định có thai không nên đi đến vùng dịch khi không thực sự cần thiết. Đối với phụ nữ có thai tại vùng dịch hoặc/và đi về từ vùng có dịch nếu có triệu chứng như sốt, phát ban hoặc các dấu hiệu khác của bệnh cần đến cơ sở y tế để chủ động khai báo về tiền sử đi lại và được khám, tư vấn.
Phụ nữ mang thai 3 tháng đầu đang sinh sống hoặc đã từng đến vùng có dịch mà có sốt hoặc phát ban và có ít nhất một trong các triệu chứng như đau mỏi cơ/khớp, viêm kết mạc mắt cần xét nghiệm để phát hiện virus Zika.
Đối với trường hợp vợ, chồng, bạn tình đang sống hoặc trở về từ vùng dịch nếu có ý định mang thai, Bộ Y tế khuyến cáo người dân cần đến cơ sở y tế để khám, tư vấn trước khi quyết định mang thai.
Người từ vùng dịch trở về cần sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục hoặc không quan hệ tình dục với vợ (bạn tình) trong quá trình mang thai để tránh lây truyền virus Zika cho mẹ và con.
Tại vùng có dịch cần triển khai các biện pháp diệt muỗi như: Đảm bảo vệ sinh môi trường, loại bỏ các vật dụng đọng nước như các mảnh vỡ, lốp xe, vỏ lon, vũng nước đọng. Đậy kín các chum, bể hoặc thả cá diệt loăng quăng, diệt muỗi bằng bẫy, vợt,...